از سال1993 که پای والیبالیستهای جوان ایرانی به این رقابتها باز شده جز 2دوره (در سالهای 1995 و 2001) در تمامی دورهها ایران پای ثابت این مسابقات بودهاست.مهمترین دستاورد والیبال ایران در رده جوانان، کسب مدال باارزش برنز مسابقات جهانی2007 در کازابلانکا مراکش است. تیم ایران این بار در شرایطی حضور هشتم خود را در آمریکای جنوبی تجربه میکند که با دراختیارداشتن تیمی آماده و با تجربه بینالمللی حضور در مسابقات جهانی نوجوانان در سال2009 ایتالیا به اعتقاد کارشناسان یکی از مدعیان اصلی قهرمانی این دوره به حساب میآید و البته برای رسیدن به این هدف حریفان پرقدرتی چون برزیل، آمریکا، روسیه، صربستان و بلغارستان را پیش رو دارد.
شانزدهمین دوره مسابقات والیبال پسران جوان جهان طی روزهای 10تا19 مردادماه جاری با حضور 16 تیم برگزیده از 5قاره دنیا برگزار میشود. این دومین میزبانی ریودوژانیرو (34سال پس از برگزاری نخستین دوره این مسابقات در این شهر) است. مسئولان ورزشی دومین شهر پرجمعیت برزیل از چند وقت پیش و پس از آنکه میزبانی این شهر در المپیک در سال2016 قطعی شد، با میزبانی مسابقات رشتههای مختلف ورزشی سعی در کسب تجربه و آمادگی لازم برای برگزاری این رویداد بزرگ را دارند.
نکته جالب در مورد برزیل اینکه در حالی این کشور به سرزمین فوتبال در دنیا مشهور است که جوانانش جز فوتبال علاقه شدیدی نیز به دو رشته والیبال و بسکتبال دارند و حتی به استناد آمار فدراسیون جهانی والیبال، این کشور با بیشترین مدارس والیبال در صدر تمامی کشورهای عضو این فدراسیون قرار دارد. در آستانه مسابقات والیبال جوانان جهان نگاهی داریم به این رویداد بزرگ که همواره ستارگان بزرگ آینده والیبال جهان را معرفی کرده است.
مسابقاتی با قدمت 34ساله
رقابتهای والیبال جوانان جهان قدمتی 34ساله دارد و جز 3دوره اول تا سوم که با فاصله 4ساله برگزار شد، در دورههای بعدی با کاهش این فاصله به 2سال به طور مرتب و منظم پیگیری شده است. مسئولان فدراسیون جهانی والیبال که در انتخاب میزبان رقابتهای بزرگسالان با تعیین شاخصهای سختگیرانه وسواس زیادی از خود به خرج میدهند، در انتخاب میزبان مسابقات نوجوانان و جوانان با لحاظکردن نگاه توسعهای، شرایط بهتری برای مشارکت هرچه بیشتر قارهای فراهم کردهاند تا جایی که طی 15دوره گذشته جز قاره اقیانوسیه تمامی قارهها سهمی پررنگ در برگزاری رقابتهای جوانان جهان داشتهاند. در این رابطه آسیاییها با 7بار میزبانی در صدر قرار دارند که ایران هم یکبار در سال2003 در تهران میزبان این رویداد بزرگ بوده است. اروپا و آمریکایجنوبی هر کدام 3بار و قاره آفریقا نیز 2بار این رقابتها را برگزار کردهاند.
سهم پررنگ اروپاییها
در مسابقات این دوره سهمیه قارهها به شرح زیر است.
اروپا: 6سهمیه (صربستان، بلغارستان، بلژیک، روسیه، اسپانیا و آلمان)
آسیا: 3 سهمیه (ژاپن، ایران و هند)
آفریقا: 2سهمیه (تونس و مصر)
آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب (نورسکا): 3سهمیه (آمریکا، کانادا و پورتوریکو)
آمریکای جنوبی: 2سهمیه (برزیل و آرژانتین)
گروهبندی تیمها
با مشخصشدن چهره 16تیم صعودکننده به مرحله نهایی این مسابقات در فاصله 2ماه مانده به آغاز این رقابتها نوبت به قرعهکشی و گروهبندی مسابقات رسید که با حضور مسئولان فدراسیون جهانی در شهر ریودوژانیرو انجام شد. تیم جوانان ایران به عنوان نایبقهرمان آسیا در گروه چهارم با صربستان (تیم سوم اروپا)، کانادا (تیم سوم منطقه نورسکا) و بلژیک (تیم ششم اروپا) همگروه شد. بدترین قرعه ممکن در این دوره نصیب ژاپن و برزیل شد که همراه با تیمهای آمریکا و بلغارستان در گروه موسوم به مرگ (گروه یک) باید برای صعود تلاش کنند.
تیمهای آرژانتین، پورتوریکو، اسپانیا و تونس در گروه دوم و تیمهای هند، آلمان، روسیه و مصر در گروه چهارم قرار گرفتهاند.
در پــایان دور مقـــدماتی که طی 3روز (10تا12مردادماه) برگزار میشود، دو تیم برتر گروههای چهارگانه وارد مرحله دوم رقابتها در 2گروه چهارتیمی خواهند شد و تیمهای بازمانده از صعود هم در 2 گروه دیگر برای کسب عناوین نهم تا شانزدهم بازی میکنند. نحوه گروهبندی تیمها هم در مرحله دوم اینگونه است.
گروهE: شامل تیمهای اول گروههای یک و 3 و تیمهای دوم گروههای 2و 4
گروهF : شامل تیمهای اول گروههای 2و4 و تیمهای دوم گروههای یک و 3
(البته این گروهبندی برای 8تیم برتر دوره مقدماتی است و 8تیم بازمانده از صعود هم در گروههای G و H بازی خواهند کرد.)
در پایان بازیهای مرحله دوم تیمهای اول و دوم گروههای E وF راهی مرحله نیمهپایانی خواهند شد و در این مرحله برای مشخصشدن دو تیم فینالیست، تیم اول گروه E با تیم دوم گروه F و تیم اول گروه F با تیم دوم گروه E روبهرو میشوند. تیمهای برنده در بازی فینال و تیمهای بازنده در بازی ردهبندی جام شانزدهم حاضر خواهند شد.
بختداران قهرمانی
بختداران صعود و قهرمانی در میان 16 تیم شرکتکننده را باید در تیمهای ایران، روسیه، بلغارستان، صربستان، برزیل و آرژانتین جستوجو کرد؛ تیمهایی که 2سال پیش با نوجوانانشان در زمره تیمهای برتر و موفق رقابتهای نوجوانان جهان در ایتالیا ظاهر شدند. بزرگترین غایب این دوره از رقابتهای جوانان جهان کوباییها هستند که بهرغم نایبقهرمانی جهان در دوره پیش در هند، در مسابقات انتخابی قارهای در منطقه نورسکا در برابر تیمهایی چون آمریکا، پورتوریکو و کانادا متوقف شد و پس از چندین دوره راهی به جمع تیمهای مرحله نهایی نیافت.
شرایط متفاوت
با گذشت 2سال از فینال والیبال نوجوانان جهان در ایتالیا دو تیم ایران و صربستان هرکدام شرایط متفاوتی را تجربه کردهاند. صربها پس از آن قهرمانی اگرچه نتوانستند در رده بالاتر نیز همان عنوان را در اروپا یا حتی در مسابقات المپیک نوجوانان در سنگاپور تکرار کنند، اما بخش اعظمی از بازیکنان آن تیم به ترکیب اصلی تیمهای باشگاهی و حتی تیم ملی بزرگسالان راه یافتهاند و حتی یکی از آنان نیز به نام «آتانا شوویج» به عضویت تیم نایبقهرمان باشگاههای اروپا و جهان (تیم پلجاتوی لهستان) درآمد. از مهمترین تفاوتهای دیگر میان دو تیم فینالیست دوره گذشته باید به تعداد بازیهای تدارکاتی آنها برای حضور در مسابقات جهانی جوانان اشاره کرد که صربها جدا از بازی با تیمهای برزیل و حضور در تورنمنت بلاروس، اخیرا در جام منطقه بالکان قهرمان شدند و 3بازیکن آنها به اسامی آتانا شوویج، کواکوویچ و جووویچ در جمع بهترینها قرار گرفتند و عنوان باارزشترین بازیکن نیز نصیب آتانا شوویج شد.
البته بازیکنان سابق تیم نوجوانان ایران که جز 3 نفر آنان همگی هماکنون در ترکیب تیم اعزامی به برزیل نامشان بهچشم میخورد با حضور در ترکیب اصلی تیمهای باشگاهی از شرایطی مشابه با بازیکنان رقیب برخوردار بودهاند ولی عمده مشکل این تیم در مقایسه با رقبای اصلیاش مثل صربستان به نداشتن بازیهای تدارکاتی مناسب برمیگردد؛ موضوعی که ستکوویچ هم بهرغم اعتقادی که به تیمش دارد از آن بهعنوان یک نقطهضعف بزرگ یاد کرده است. دو حریف دیگر ایران در گروه (بلژیک و کانادا) هم تیمهایی معمولی نیستند و بهنوعی هرکدام از آنان میتوانند دردسرساز شوند ولی بعید بهنظر میرسد که بتوانند مانعی در راه صعود به مراحل بالاتر محسوب شوند.